Opslag van koolzuur (CO2) in het Nederlandse gedeelte van de Noordzee / Sequestration of carbon dioxide (CO2) in the Dutch part of the North Sea

Opslag van koolzuur (CO2) in het Nederlandse gedeelte van de Noordzee / Sequestration of carbon dioxide (CO2) in the Dutch part of the North Sea

Laane, R.W.P.M.
Bovelander, R.

Rijkswaterstaat

2002-11-01

Een van de resultaten van de Klimaatconferentie in Kyoto in 1997 was de toezegging van alle EU landen om de jaarlijkse uitstoot van broeikasgassen (waaronder CO2) in de periode 2008-2012 met acht procent te verminderen ten opzichte van het niveau in 1990. In 1998 is Nederland er onder bepaalde voorwaarden mee akkoord gegaan en is de gezamenlijke doelstelling vertaald in een nationale reductie van zes procent ten opzichte van 1990 dat bereikt moet worden in de periode 2008-2012. Sinds 1988 worden mogelijkheden als opslag van CO2 in zeewater en in de bodem van het land en de zee genoemd onder condities die ongecontroleerd weglekken naar de atmosfeer uitsluiten. In deze nota worden de voor- en nadelen van opslag van koolzuur in zee geëvalueerd met de mogelijke risico’s. De volgende conclusies worden getrokken: • CO2 opbergen is een end-of-pipe oplossing waarbij er aan de emissiekant weinig verandert. • Lange termijn oplossingen, die de oorzaak van een te grote CO2 emissie aanpakken, verdienen de voorkeur. • Uitspraken over de haalbaarheid en de risico’s van het opslaan van CO2 op te slaan in zeewater en in de bodem zijn voornamelijk gebaseerd op modelstudies die nog onvoldoende gekalibreerd en gevalideerd zijn. • De haalbaarheids- en veldstudies richten zich sterk op de technisch haalbaarheid en nog niet op de ecologische consequenties. • Enkele grootschalige veldexperimenten laten zien dat het technisch mogelijk is grote hoeveelheden CO2 in zeewater en in de zeebodem (watervoerende lagen, olie- en gasvelden) op te slaan. • Relatief weinig aandacht wordt er besteed aan de effecten van een koolzuur- wolk die vrij kan komen bij ongelukken bij transport en opslag van CO2. • In de relatief ondiepe Noordzee is het onmogelijk geïnjecteerd CO2 in het zeewater langdurig op te slaan. • Vastleggen van grote hoeveelheden CO2 door bemesting van de (Noord)zee is technisch lastig en de ecologische gevolgen zijn slecht in te schatten. • In Nederland kan 30% van het vrijkomende CO2 voor de komende 30 jaar opgeslagen worden in watervoerende lagen en gasvelden onder de land- en zeebodem. • In Nederland is er een voorkeur voor opslag van koolzuur in de zeebodem boven opslag in landbodem. • Over de ecologische consequenties van het opslaan van CO2 in de aquifers en olie- en gasvelden is weinig bekend. De risico’s, wanneer er gebruik gemaakt wordt van bestaande installaties, worden als gering ingeschat. • Een Life Cycle Analyse is noodzakelijk om het energieverbuik in het gehele proces van CO2 zuivering, transport en opslag, in kaart te brengen. • Het ministerie van Economische Zaken heeft een projectbureau opgericht om de haalbaarheid van CO2 opslag nader te onderzoeken. Het verdient aanbeveling dat Directie Noordzee als beheerder van de Noordzee hierbij betrokken is. • Het vergroten van het maatschappelijk draagvlak voor het injecteren van CO2 in zeewater/bodem is noodzakelijk.

koolzuur
koolzuuropslag
Noordzee
zeebodem
ecologie

KBR00
LBP1000
LBR2000

http://resolver.tudelft.nl/uuid:b5719753-e632-41a3-90bc-41256f91a700

Rijkswaterstaat, RIKZ

Rapportnr.: 2002.057; 2002.058

Hydraulic Engineering Reports

report

(c) 2002 Rijkswaterstaat