De mogelijke effecten van antropogeen geluid op zeezoogdieren in de Noordzee

De mogelijke effecten van antropogeen geluid op zeezoogdieren in de Noordzee

Markensteijn, C.

2005-11-01

Geluid onder water is een relatief nieuw onderwerp. Al langer is bekend dat geluid voor zeezoogdieren zeer belangrijk is bij de communicatie. Ook is bekend dat de zee steeds intensiever gebruikt wordt, wat een toename aan menselijke geluiden op zee en onder water tot gevolg heeft. Het besef dat deze toename in geluid onder water tot gevolgen kan hebben voor zeezoogdieren is echter vrij recent pas ontstaan. De gevolgen voor de zeezoogdieren kunnen variëren van navigatie- en communicatieproblemen tot (ernstige) gehoorbeschadigingen. Ook de hoeveelheid menselijke activiteiten op de Noordzee is de laatste jaren flink toegenomen. Dit rapport gaat in op de vraag of deze toename in gebruik gevolgen kan hebben voor de zeezoogdieren en zo ja, welke gevolgen dit dan kunnen zijn. Om antwoord te geven op de vraag is een literatuurstudie uitgevoerd. Hierbij zijn de gehoorgrenzen van zeezoogdieren vergeleken met de geluidsproductie van de verschillende vormen van gebruik, om te bepalen of de zeezoogdieren de verschillende geluiden konden horen. Verder is gekeken welke gebruiksfunctie de grootste impact zou kunnen hebben op de zeezoogdieren, door te kijken naar de aard van het geluid en de grootte van het gebied waar het geluid voorkomt op het Nederlands Continentaal Plat. Ook is aan de hand van verspreidingskaarten van zeezoogdieren bekeken of de aanwezigheid van een bepaalde gebruiksfunctie invloed heeft op de verspreiding. Als laatste is er gekeken naar de ontwikkelingen op het gebied van regelgeving binnen Europa, om een idee te krijgen van mogelijke maatregelen die kunnen worden genomen om menselijk geluid onder water te beperken. Duidelijke aanwijzingen voor directe gevolgen van het door mensen veroorzaakte (antropogeen) geluid op de zeezoogdieren in de Noordzee zijn niet te vinden. Er zijn echter wel uitspraken te doen over de mogelijke gevolgen: het feit dat zeezoogdieren menselijk geluid kunnen horen en dat sommige van deze geluiden als (te) hard kunnen worden ervaren, zou ertoe kunnen leiden dat de dieren de drukste gedeelten van de Noorzee gaan mijden. Deze habitatuitsluiting zou tot gevolg kunnen hebben dat de dieren niet voldoende voedsel kunnen vinden, wat zijn weerslag kan hebben op de populatiegrootte. Aangezien er echter nog veel over geluid onder water en het gehoor van zeezoogdieren onbekend is en het onderwerp zeer complex is (door bijvoorbeeld factoren die van invloed kunnen zijn op de voortplanting van geluid onder water), is verder onderzoek nodig. De overheid zou echter al wel rekening moeten houden met de mogelijke effecten van antropogeen geluid onder water op zeezoogdieren, met het oog op ontwikkeling van regelgeving in Europa. Het Europese Parlement is voor de Marine Strategie bezig met regelgeving voor o.a. de Noordzee en het onderwerp 'geluid onder water' zal hierbij waarschijnlijk ook aan bod komen. Bovendien zijn bijeenkomsten van bijvoorbeeld ASCOBANS en OSPAR mede bepalend voor de Europese agenda en op dit moment wordt het voorzorgsprincipe (voorkomen van de gevolgen is beter dan genezen) aangeraden. Mogelijke maatregelen om geluidsoverlast voor zeezoogdieren te beperken, zouden het vermijden van belangrijke ecologische gebieden door de scheepvaart of het langzaam opvoeren van het geluidsniveau (het zogenaamde ramping-up) van sonarsystemen kunnen zijn. Verder onderzoek is echter nodig om een beter inzicht te krijgen in de gehoorkenmerken van zeezoogdieren en in de kenmerken van antropogeen geluid, zodat de maatregelen kunnen worden toegespitst op deze kennis.

geluidsoverslast
zeezoogdieren
antropogeen
geluid
onderzoek
effect

KBR00

http://resolver.tudelft.nl/uuid:945d6024-1d81-4391-9027-88cf56791b0a

Rijkswaterstaat, RIKZ

Rapportnr.: ZD/2005.023W

Hydraulic Engineering Reports

report

(c) 2005 Rijkswaterstaat