Repository hosted by TU Delft Library

De trend om steeds meer secundaire bouwgrondstoffen in te zetten in de burgerlijke- en utiliteitsbouw was voor het bestuur van Arbouw aanleiding om aan deze organisatie te verzoeken een proeftuinproject in het kader van het nieuwe stoffenbeleid van de overheid te initiëren. De Strategienota Omgaan met Stoffen (SOMS) uit 2001 beschrijft dit beleid. Doel van de proeftuin was om met de betrokken partijen in de B&U-bouw afspraken te maken over het verantwoord gebruik van secundaire bouwgrondstoffen. Het accent in deze proeftuin lag op het creëren van draagvlak voor het maken van afspraken over het verantwoord gebruik van bouwgrondstoffen. Hierbij ging het alleen om de arborisico’s in de bouwketen, milieu-aspecten zijn in de proeftuin niet in beschouwing genomen. Het project bestond uit initiële gesprekken met belanghebbenden en een serie van vier workshops. Alle belanghebbende actoren in de bouwketen zijn uitgenodigd om aan de proeftuin deel te nemen. Aan het eind van de proeftuin bleek er na aanvankelijke weerstand meer draagvlak te bestaan voor het model.

In de Welzijnssector wordt hard gewerkt aan de terugdringing van ziekteverzuim en het verkleinen van de WAO-instroom. Met de invoering van de wet Verbetering Poortwachter is de noodzaak eens te meer onder de aandacht gebracht. De reïntegratiegids dient als hulpmiddel om reïntegratiebeleid te operationaliseren en uit te voeren. Deze reïntegratiegids is een onderdeel van ‘Het ondersteuningspakket Verzuim en Vroege reïntegratie’ wat de sociale partners in opdracht van MO-Groep, ABVAKABO FNV en CNV Publieke zaak, hebben ontwikkeld. In de bijlage zijn twee voorbeelden van reïntegratiegidsen opgenomen, één voor een grote instelling (GGZ Oostbrabant) en één voor een kleine instelling (zorginstelling De Amerpoort). ©www.arbozw.nl

In dit rapport wordt verslag gedaan van een verkennende studie naar de problematiek omtrent de beoordeling van moeilijk objectiveerbare klachten. TNO Arbeid heeft deze studie uitgevoerd in het kader van het TNO-doelfinancieringsprogramma ‘Arbeid en Gezondheid’ (Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport). De problematiek van moeilijk objectiveerbare klachten heeft de afgelopen decennia sterk in de belangstelling gestaan, maar er is weinig onderzoek naar verricht. Deze studie tracht deels te voorzien in deze leemte en brengt de problematiek in kaart door middel van literatuuronderzoek en interviews met diverse professionals uit de (para)medische en psychologische praktijk. De volgende vragen stonden centraal: 1. In hoeverre bestaat er overeenstemming omtrent de betekenis van het begrip ‘moeilijk objectiveerbare klachten’?; 2. Welke klachten worden als moeilijk objectiveerbaar beschouwd?; 3. In hoeverre beschouwt men het moeilijk kunnen objectiveren van klachten als een belangrijk probleem?; 4. Welke factoren bepalen of een klacht al dan niet als moeilijk objectiveerbaar ervaren wordt?; 5. Hoe zou men de beoordeling van moeilijk objectiveerbare klachten kunnen verbeteren?

In deze rapportage worden de resultaten en conclusies beschreven van het onderzoek 'Employability in de sector Rundveeverbetering'. Doel van het onderzoek is het in kaart brengen van de oordelen van werknemers over het employabilitybeleid binnen de sector Rundveeverbetering. Het onderzoek is door TNO Arbeid uitgevoerd in maart-april 2003 en is een vervolg op het onderzoek naar de inzetbaarheid van werknemers in de sector dat in 2000 door het IVA is uitgevoerd. De MKZ-crisis heeft een sterke impact gehad op het vertrouwen van de werknemers in de werkgelegenheid binnen de sector Rundveeverbetering. Mede hierdoor heeft de meerderheid van de werknemers besloten gebruik te maken van het PBOB. Ook de bereidheid onder werknemers om scholing te volgen is door de MKZ-crisis toegenomen. Gesteld kan worden dat de eerste stappen naar employability van werknemers met succes zijn gezet. Het merendeel van de werknemers ziet het nut van het PBOB in. De aansturing van het PBOB wordt redelijk positief beoordeeld door werknemers. Echter, dit alles lijkt tot op heden nog weinig uitstroom van werknemers naar ander werk te hebben opgeleverd.

This report describes the process of developing a checklist to asses company plans focused on improving safety awareness, safe behaviour and safety culture. These plans are part of a programme initiated by the Ministry of Social Affairs and Employment aiming at improving the safety performance of companies in target sectors. This improvement should be visible in a reduction of incidents and accidents and has to be established by acting on safety awareness, safe behaviour and safety culture. A tool for the assessment of the plans had to be developed. This has been the starting point for the development of a checklist by TNO Work and Employment. This summary gives an overview of the development process, the choices which have been made and the way the report and the checklists can be used.

A pilot study carried out by the European Agency for Safety and Health at Work in 1998-2000 on the 'State of occupational safety and health in the European Union' took a first step towards the development of a system for monitoring occupational safety and health (OSH) in the European Union. As a follow-up to this work, the Agency commissioned TNO Work and Employment to carry out a review and assessment of current OSH monitoring systems in the Member States. The project explored the feasibility of a common European approach in monitoring OSH and formed the basis for discussions at a joint workshop with the Danish EU Presidency on the feasibility of a possible future monitoring system at European level. The systems reviewed in this report are central and important to the countries involved, and give a good picture of the variety in OSH monitoring systems that exist in the EU Member States and Norway, since all or almost all the different types of systems used in practice were included.

Deze literatuurstudie geeft een overzicht en analyse van Nederlandstalige en Engelstalige literatuur en kennis over ‘virtualisering van organisaties’ en maakt onderdeel uit van het doelfinancieringsproject 'Virtualisering van Organisaties’. De studie vormt de basis voor begripsvorming en verdere uitwerking en toepassing van het begrip ‘virtualisering’. Virtualisering wordt in verschillende contexten gehanteerd. Dit document richt zich op de toepassing van dit begrip in organisaties. De literatuurstudie leidt tot een onderzoeksmodel en onderzoeksagenda. In de literatuurstudie wordt allereerst geanalyseerd wat virtualisering is, hoe verschillende auteurs dit begrip definiëren en welke trends te onderscheiden zijn. Ook komen de verschijningsvormen van virtualisering aan bod. Daarna wordt bekeken welke drijvende krachten achter virtualisering zijn te onderscheiden (de ‘drivers’) en welke ontwikkelingen virtualisering mogelijk maken (de ‘enablers’). Verder wordt aandacht besteed aan de effecten van virtualisering op organisaties, individuen en de relaties tussen individuen. Dit alles komt samen in het onderzoeksmodel en de onderzoeksagenda.

Dit rapport behandelt de resultaten van twee onderzoeken over Myalgische Encephalomyelitis (ME) / Chronisch Vermoeidheidssyndroom (CVS) en werk: één onder patiënten met ME/CVS, waarbij vragenlijsten zijn verstuurd in maart 2000/maart 2001, en één bij bedrijfs- en verzekeringsartsen, waarbij vragenlijsten zijn verstuurd in november 2001. Het rapport bestaat uit drie afzonderlijke artikelen. Hoofdstuk 2 bevat een beschrijving van de onderzoekspopulatie (patiënten met ME/CVS) en van de verschillende subgroepen (werkenden, verzuimenden, gereïntegreerden) die met elkaar vergeleken worden op persoonlijke, ziekte- en beroepskenmerken. Hoofdstuk 3 (Engelstalig) presenteert de resultaten van het longitudinale onderzoek, waarmee getracht wordt de twee hoofdvraagstellingen te beantwoorden: wat zijn voorspellers van uitval en wat zijn voorspellers van reïntegratie bij ME/CVS patiënten. In hoofdstuk 4 worden de resultaten van het onderzoek onder bedrijfsartsen en verzekeringsartsen gepresenteerd. In dit onderzoek is geïnventariseerd wat de praktijk van handelen is en wat de meningen van bedrijfs- en verzekeringsartsen zijn met betrekking tot behandeling en begeleiding van patiënten met ME/CVS.

During the dry season airborne campaign of the Southern African Regional Science Initiative (SAFARI 2000), coordinated observations were made of massive thick aerosol layers. These layers were often dominated by aerosols from biomass burning. We report on airborne Sun photometer measurements of aerosol optical depth (λ = 0.354-1.557 μm), columnar water vapor, and vertical profiles of aerosol extinction and water vapor density that were obtained aboard the University of Washington's Convair-580 research aircraft. We compare these with ground-based AERONET Sun/sky radiometer results, with ground based lidar data (MPL-Net), and with measurements from a downward pointing lidar aboard the high-flying NASA ER-2 aircraft. Finally, we show comparisons between aerosol optical depths from the Sun photometer and those retrieved over land and over water using four spaceborne sensors (TOMS, MODIS, MISR, and ATSR-2).

Dit rapport beschrijft de resultaten van het project "Arbeidsrelevante paramedische zorg in de reguliere eerste lijn: de stand van zaken". Het project is in december 2002 gestart in opdracht van het College voor Zorgverzekeringen. In het rapport worden de resultaten gepresenteerd van een onderzoek naar de omvang en aard van arbeidsrelevante aandoeningen in de paramedische praktijk en naar de financiering van zorg aan patiënten met een arbeidsrelevante aandoening. Het onderzoek is afgebakend tot patiënten die curatief behandeld worden door fysiotherapeuten, oefentherapeuten Cesar of Mensendieck of logopedisten in de eerste lijn. De resultaten in het rapport zijn met name gebaseerd op vragenlijsten die uitgezet zijn onder fysiotherapeuten, oefentherapeuten en logopedisten. Daarnaast is een beperkt literatuuronderzoek verricht, zijn secundaire analyses van bestaande databestanden uitgevoerd en zijn 13 fysio- en oefentherapeuten geïnterviewd.

In dit onderzoeksrapport wordt de arbeidsmarktsituatie van met name oudere werknemers besproken. Aan de orde komen onder meer ontwikkelingen in de vraag naar en het aanbod van arbeid. Ook wordt gekeken naar het employabilitybeleid van arbeidsorganisaties en de wijze waarop oudere werknemers daarvan gebruik maken.Ten slotte wordt ook aandacht besteed aan het bedrijfsoverstijgend employabilitybeleid. Geconstateerd wordt dat er nog nauwelijks sprake is van een reïnstituationalisering van het beleid van organisaties met betrekking tot oudere werknemers. Op macroniveau is men het wel eens dat de arbeidsparticipatie van oudere werknemers moet worden bevorderd, maar in de praktijk van de bedrijven is dit uitgangspunt nauwelijks terug te vinden. Zonder ingrijpende maatregelen is een groei van de arbeidsparticipatie van oudere werknemers niet aannemelijk. De auteurs pleiten voor nieuwe vormen van samenwerking of afstemming, waarbij levenslooparrangementen met transities tussen de diverse levensdomeinen (arbeid, zorg en opleiding) de participatie van ouderen op de arbeidsmarkt op een meer structurele wijze kunnen bevorderen.

Werkdruk is een vaak voorkomend arbeidsrisico bij gemeenten. In het Arboconvenant Gemeenten hebben de sociale partners met het Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid dan ook afspraken gemaakt om werkdruk terug te dringen. Uit de in 2002 uitgevoerde nulmeting arbeidsrisico's blijkt dat in nagenoeg alle gemeentelijke functies elementen aanwezig zijn die tot werkstress kunnen leiden. In het bijzonder vraagt de groep beleidsmedewerkers echter om extra aandacht. Dit werkboek omvat een vooral praktisch overzicht van maatregelen om op verschillende niveaus het probleem aan te vatten. Op het niveau van de organisatie, de leidinggevende en de individuele werknemer. Ook worden tips gegeven om deze maatregelen in een zorgvuldig voorbereid stappenplan handen en voeten te geven.

In het kader het programma Sociaal Medische Begeleiding van ZorgOnderzoek Nederland (ZONMw) is in 1999 het project ‘Leren Samenwerken bij Sociaal-Medische Begeleiding’ gestart. Er zijn onder andere vier op specifieke aandoeningen gerichte nascholingsmodules voor huisartsen en bedrijfsartsen ontwikkeld, over hoe samen te werken bij: 1. Chronische Aandoeningen; 2. Beroepsgebonden Luchtwegaandoeningen; 3. Psychische Klachten (voorheen: Langdurig ziekteverzuim en arbeidsongeschiktheid); 4. Aandoeningen aan het Bewegingsapparaat. TNO Arbeid heeft een productevaluatie uitgevoerd van deze vier nascholingsmodules. Het doel van deze evaluatie is om inzicht te krijgen in de bruikbaarheid van de vier modules voor (regionale) nascholingen voor huisartsen en bedrijfsartsen. Om dit doel te kunnen bereiken, worden de volgende vraagstellingen onderzocht: 1. Wat zijn belangrijke criteria voor de bruikbaarheid van nascholingsmodules? 2. Hoe beoordelen huis- en bedrijfsartsen met ervaring met het opzetten van nascholing, de genoemde modules op hun bruikbaarheid.

In deze jaarlijks terugkerende rapportage van de Helpdesk Gezondheid, Werk en Verzekeringen wordt verslag gedaan van de vragen en klachten die in 2002 bij de helpdesk zijn binnengekomen. In 2002 zijn in totaal 7308 telefonische of e-mailcontacten geregistreerd, 187 meer dan in 2001. Vragen kwamen van o.a. werknemers, aspirant-verzekerden, startende ondernemers, werkgevers en andere intermediairen. Deze mensen namen contact op met de Helpdesk met een vraag of een klacht over gezondheid en werk, uitkeringen of verzekeringen. Bijna de helft van alle telefoongesprekken gaat over het onderwerp uitkeringen (verkrijgen van werk, behoud van werk). Twee thema's worden in deze rapportage uitgebreid besproken: 'de WAO-plannen en de mogelijke consequenties van deze plannen voor mensen met een arbeidshandicap' en 'de verzekeringskeuring'. In bijlage 3 is het Protocol Verzekeringskeuringen opgenomen.

Daarom heeft TNO Arbeid - met subsidie van de Nederlandse Stichting voor Psychotechniek - een vragenlijst getiteld ’Samen Werken’ ontwikkeld waarmee risicofactoren voor arbeidsconflicten en samenwerkingsproblemen in kaart kunnen worden gebracht. De vragenlijst is gebaseerd op een model dat ontwikkeld is op basis van wetenschappelijk onderzoek (Nauta, De Vries, Bosch & Van Schie, 2001). De vragenlijst heeft vier modules. De eerste drie modules gaan over samenwerking en conflict met respectievelijk collega?s in het eigen team, met de leidinggevende, en met andere teams. In deze modules staan vragen over de organisatie van het werk, de arbeidsverhoudingen, het soort conflict en de manier waarop met conflicten wordt omgegaan. In de vierde module staan vragen over de ervaren gevolgen van conflicten, zoals werktevredenheid en verzuim. De conclusie van het onderzoek is dat P&Oers en/of leidinggevenden met behulp van de vragenlijst ’Samen Werken’ goed kunnen nagaan of problemen in de samenwerking een belangrijke reden zijn voor verzuim. De lijst kan ook gebruikt worden als P&Oers en/of leidinggevenden conflictsituaties eerder willen onderkennen door zicht te krijgen op structurele oorzaken van conflicten en samenwerkingsproblemen.

For several years it has been tried to make a connection between organisational and technical safety. Researchers have successfully integrated human factors components in accident investigation tools or have developed an elaborate model in which organisational and technical elements are coupled together. These approaches are useful for either the organisation that wishes to learn more from accidents or for researchers who are studying connections between two separate worlds of scientific subjects. Management of industries however likes to know firstly its actual safety performance and secondly in what area of safety money should be spent. Neither of the tools mentioned is sufficiently equipped to give these answers. TNO has combined a technical risk assessment with an organisational safety assessment. The result is the use of a combination of instruments, techniques and methods that enforce each other and give a company good insight in what the state of safety management is. The outcomes of the different surveys lead to a solid comparison of technological and organisational measures to be taken and serve as a basis for further decision making.

Daarom heeft TNO Arbeid - met subsidie van de Nederlandse Stichting voor Psychotechniek - een vragenlijst getiteld ’Samen Werken’ ontwikkeld waarmee risicofactoren voor arbeidsconflicten en samenwerkingsproblemen in kaart kunnen worden gebracht. De vragenlijst is gebaseerd op een model dat ontwikkeld is op basis van wetenschappelijk onderzoek (Nauta, De Vries, Bosch & Van Schie, 2001). De vragenlijst heeft vier modules. De eerste drie modules gaan over samenwerking en conflict met respectievelijk collega?s in het eigen team, met de leidinggevende, en met andere teams. In deze modules staan vragen over de organisatie van het werk, de arbeidsverhoudingen, het soort conflict en de manier waarop met conflicten wordt omgegaan. In de vierde module staan vragen over de ervaren gevolgen van conflicten, zoals werktevredenheid en verzuim. De conclusie van het onderzoek is dat P&Oers en/of leidinggevenden met behulp van de vragenlijst ’Samen Werken’ goed kunnen nagaan of problemen in de samenwerking een belangrijke reden zijn voor verzuim. De lijst kan ook gebruikt worden als P&Oers en/of leidinggevenden conflictsituaties eerder willen onderkennen door zicht te krijgen op structurele oorzaken van conflicten en samenwerkingsproblemen.