Dijkdoorbraken in Nederland. Onstaan, voorkómen en bestrijden

Abstract

Overstromingsrisicos worden groter doordat enerzijds als gevolg van klimaatveranderingen de kans op een doorbraak toeneemt en anderzijds de potenti schade als gevolg van de bevolkingsgroei en economische ontwikkelingen toeneemt. In het huidige ontwerpproces van dijken wordt geen rekening gehouden met de invloed van het dijkontwerp op het proces van bresgroei na een onverhoopte dijkdoorbraak. Er wordt enkel gekeken of de sterkte van de dijk groter is dan de belastingen. Veel aandacht gaat hierbij uit naar de belasting (het liefst wil men tot op de centimeter nauwkeurig de waterstanden kunnen voorspellen). Grote onzekerheid bestaat echter over de aanwezige reststerkte van de dijk nadat de eerste kenmerken van falen (primaire schade) worden waargenomen. Ook inzicht in de effecten van de opbouw en geometrie van de dijk op het proces van bresgroei ontbreekt. Doel van dit afstudeerwerk is dan ook geweest meer inzicht te verkrijgen in het ontstaan en de groei van een bres en zodoende tot haalbare oplossingen te komen (zowel in de preventieve als in de curatieve sfeer) om bresgroei te kunnen remmen dan wel te kunnen voorkomen. Op het moment dat meer inzicht is verkregen in het ontstaan van dijkdoorbraken kunnen effectieve preventieve maatregelen als ook noodmaatregelen worden aangedragen om de reststerkte van een dijk te vergroten dan wel bresgroei te doen remmen. Deze maatregelen zijn erg belangrijk omdat het terugdringen van de invloed van de overstroming (minder water, meer tijd) mensenlevens kan redden en de overstromingskosten aanzienlijk kan doen verminderen. In het voorkomen van schade (en slachtoffers) zijn de volgende maatregelen effectief gebleken: verdedigen van het binnentalud tegen erosie door het aanbrengen van doorgroeibetonblokken op een flauw talud. aanbrengen van een erosiebestendige drempel. het (verhoogd) aanleggen van een teenconstructie als ook het bekleden van de gehele benedenzijde van het talud vanaf de teen tot op het niveau van de buitenberm (indien aanwezig). Voor de situatie dat bresgroei onvermijdelijk is of zelfs al is begonnen, is gebleken dat het stoppen van de groei van de bres niet eenvoudig is. De inzet van helikopters lijkt zinvol tot het moment dat de kruin als gevolg van terugschreidende erosie geheel is verdwenen. De inzet van een splijtbak die dienst doet als tijdelijke waterkering kan in een later stadium van het bresgroeiproces onder bepaalde omstandigheden nog uitkomst bieden