De westkust van Ameland

Abstract

Het doel van dit rapport is tweeledig: 1 Demonstreren hoe advisering voor het kustbeheer en kennisopbouw volgens de KUST2005-werkwijze samengaat. 2 De morfologische ontwikkelingen en processen rond de westkust van Ameland en het Zeegat van Ameland samenvatten. Daarbij volgen uit de nieuw opgebouwde kennis van het gebied twee alternatieve beheeringrepen voor de westkust van Ameland. KUST2005-WERKWIJZE In de (deel)projecten van de Rijkswaterstaat Programma’s KUST2000 en KUST2005 zijn adviesvragen van de kustbeheerders beantwoord, waarbij het onderliggende werk heeft bijdragen aan de ontwikkeling van generieke kennis voor het landelijke kustbeheer en -beleid. In dit rapport wordt, aan de hand van het voorbeeldgebied, gedemonstreerd hoe de KUST2005-werkwijze in elkaar steekt. Deze werkwijze is geïllustreerd in de figuur op de voorgaande pagina: Uitgangspunt zijn de vragen van de kustbeheerders, die gekoppeld zijn aan morfologische ontwikkelingen. De analyse van de tijd- en ruimteschalen van het de morfologische ontwikkelingen levert aanknopingspunten voor de daadwerkelijke studies. Bij de studies wordt gebruikt gemaakt van metingen (historisch en recent), numerieke modellen en vergelijkingen met andere kustgebieden. Vanuit de opgedane kennis op de verschillende tijd- en ruimteschalen worden hypothesen geformuleerd over eventuele beheeringrepen en de wijze waarop deze aangrijpen op de ontwikkelingen van de kust. Hieruit volgen praktisch bruikbare adviezen voor het kustbeheer van Ameland en adviezen voor ander vergelijkbare kustgebieden. DE WESTKUST VAN AMELAND De beheervragen rond de westkust van Ameland betreffen de erosie gekoppeld aan de ontwikkeling van de getijdegeul Borndiep, de achteruitgang van de noordwestkust en de dreigende overschrijding van de basiskustlijn, die is gekoppeld aan de verheling en ontwikkeling van de zandplaat, en de bedreiging van duinvoet door een getijdegeul, die is ontstaan tussen de kust en de verheelde zandplaat. De ontwikkelingen van het zeegat en het getijdebekken op lange termijn (eeuwen) en de afbraak van de aangelande zandplaat op korte termijn (5-25 jaar), laten zich niet met haalbare beheeringrepen verhelpen. De aanbeveling om het natuurlijke einde van de getijdegeul en de erosie van de duinvoet af te wachten heeft zich reeds in de praktijk bewezen. GENERIEKE ADVIEZEN Voor de Waddeneilanden en de Kop van Noord-Holland zijn geen maatregelen voorhanden om de oorzaken van veranderingen op de schaal van het getijdebekken en de geulen en platen in het zeegat aan te pakken. Zandtekorten aanvullen is hiervoor het devies. Kenmerkend voor de ontwikkelingen bij de westkust van Ameland en de bij de andere koppen van waddeneilanden zijn de cyclische ontwikkelingen van geulen en platen, waarvoor in het algemeen het advies geldt om zonodig de negatieve ontwikkelingen te overbruggen door middel van tijdelijke maatregelen. In het licht van de doelstellingen van het kustbeleid zijn beheermaatregelen met zand, in de vorm van strand- of onderwatersuppleties aanbevolen maatregelen. ALTERNATIEVE BEHEERSINGREPEN VOOR DE NOORDWESTKUST VAN AMELAND Op grond van de analyse van de morfologische ontwikkelingen worden twee alternatieve ingrepen voorgesteld in aanvulling op de bestaande maatregelen. Andere dan morfologische aspecten die een rol spelen in de haalbaarheid en wenselijkheid van deze varianten zijn niet beschouwd. Een ingreep die mogelijk positieve effecten heeft op de westkust van Ameland is het herstellen van de kortsluitgeulen over de oostpunt van Terschelling. Wanneer de kustachteruitgang van de noordwest kust ingrepen noodzakelijk maakt, wordt aanbevolen hiermee de middellange termijn (50-60 jaar) achteruitgang te overbruggen. Naast de reguliere strand- en onderwatersuppletie bieden in de toekomst geulwandsuppleties of een zandsluiting van de getijdegeul alternatieven om periodes van kustachteruitgang te overbruggen. Een dergelijke ingreep is strijdig met de huidige aanpak, waarbij de natuurlijke ontwikkelingen de ruimte krijgen en moet derhalve alleen worden overwogen wanneer de kustachteruitgang functies en belangen daadwerkelijk bedreigt.