Multifunctionele Waterkeringen

Abstract

Het Corporate Innovatieprogramma van Rijkswaterstaat levert een bijdrage aan de waterveiligheid van Nederland. Waterveiligheid is een continue opgave waaraan Nederland werkt. Rijkswaterstaat en de waterschappen zijn de hoofdrolspelers in het uitvoeren van maatregelen voor hoogwaterbescherming en waterveiligheid. Daarbij lopen zij soms tegen de grenzen aan van een effectieve, doelmatige aanpak. Nederland is dichtbevolkt en dichtbebouwd waardoor de samenleving steeds vaker te maken krijgt met de ingrepen voor de waterveiligheid. De kosten om maatregelen uit te voeren nemen toe, tegelijkertijd staan beschikbare middelen om te investeren onder druk. Vernieuwingen in de aanpak van maatregelen voor hoogwaterbescherming zijn nodig. Om te kunnen anticiperen op de effectieve en doelmatige uitvoering van maatregelen voor hoogwaterbescherming, in samenhang met andere ruimtelijke opgaven en ontwikkelingen, is meer kennis nodig of we alle instrumenten voor handen hebben dan wel benutten. Een van de aandachtsgebieden hierin betreft de verbetering/versterking van waterkeringen, vooral dijken, in samenhang met andere gebiedsopgaven. We nemen waar dat de huidige aanpak van dijkversterkingen volstaat, maar tegelijkertijd relatief sectoraal is. Kansen om meer te doen met andere ruimtelijke opgaven worden maar moeizaam benut. Integraliteit in dijkversterking blijkt een lastige opgave doordat processen niet eenvoudig zijn te combineren en besluitvorming in de publieke (nationaal versus lokaal) en publieke-private omgeving opgehangen lijkt aan te sturende (juridische) kaders, complexe organisatievormen (programma's, projecten) en een risicomijdende houding. De behoefte bestaat aan meer inzicht in mogelijkheden van een integrale en flexibele aanpak van dijkversterking in zowel tijd als ruimte. Dit rapport presenteert uitkomsten van een verkenning waarbij het werken aan waterkeringen vanuit een breder perspectief wordt aangevlogen. Er wordt een aanpak voorgesteld om koppelkansen te creeren in het gebied rondom de waterkering door de perspectieven tijd en ruimte nadrukkelijk mee te nemen. Urgentie van de waterveiligheidsopgave is daarbij beklemmend in de zoektocht naar synergie. Bij sprake van grote urgentie rondom waterveiligheid is er weinig ruimte en flexibiliteit om te zoeken naar meekoppelkansen. De tijdschalen waarop ontwikkelingen plaatsvinden lopen niet synchroon waardoor integratie tot complexe uitdagingen kan leiden of onmogelijk wordt. De factor 'ruimte' wordt bepalend als de opgaven niet gelijktijdig plaatsvinden. Ruimte is de onderlegger voor alle partijen, dus samenwerking is vereist.