Verkenning toekomstige waterhuishouding IJssel- en Vechtdelta

Abstract

Toekomstige ontwikkelingen zoals klimaatverandering en zeespiegelstijging leiden ertoe dat de waterhuishouding in het IJssel- en Vechtgebied (drastisch) zal veranderen. Het IJsselmeerpeil stijgt (WINmaatregel), de IJssel en de Vecht gaan meer water afvoeren en er wordt meer neerslag verwacht. Indien geen maatregelen genomen worden zullen als gevolg hiervan ongewenste problemen met veiligheid en wateroverlast optreden. Doel van het project IJssel- en Vechtdelta is dan ook de toekomstige (zichtjaar 2100) waterhuishouding in het gebied nader te onderzoeken en naar aanleiding daarvan problemen en oplossingen te formuleren. Nevendoelstelling is de afvoercapaciteit van de IJssel te bepalen in verband met de landelijke Spankrachtstudie. Het project is opgestart naar aanleiding van de projecten Waterhuishouding in het Natte Hart (WIN) (Min. V&W, 2000) en Ruimte voor Rijntakken (RvR). Mede aanleiding was de wateroverlast in 1998. Uitgaande van het centrale klimaatscenario (temperatuurstijging in 2100 2°C, 60 cm zeespiegelstijging en 12 % meer winterneerslag) worden in de toekomst de volgende problemen in de IJssel- en Vechtdelta verwacht: Het IJsselmeerpeil gaat na 2050 omhoog met 15 tot 20 cm (WIN-maatregel). Hierdoor stijgt het peil van het Zwarte Meer, het Zwarte Water en het Vollenhovermeer. Daardoor zullen de keersluizen rond het Zwarte Meer vaker dichtgaan. Tevens zullen er vaker maalstops afgekondigd worden. Door de groter geworden aanvoer van water (klimaateffect) zal het peil achter de keersluizen sneller stijgen dan in de huidige situatie. Problemen worden verder veroorzaakt door opstuwing van water door wind, door de verhoogde IJsselen Vechtafvoer en door een grotere afvoer van regenwater vanuit Drenthe. Voor de verwachte problemen zijn mogelijke oplossingsrichtingen geformuleerd. Deze oplossingsrichtingen zijn onderzocht door berekeningen te maken uitgaande van het centrale klimaatscenario voor de situatie in het zichtjaar 2100. In het maximum klimaatscenario ("worst case" scenario) treden deze problemen al over 50 jaar op in het zichtjaar 2050. Het is belangrijk om nu al te zoeken naar mogelijke oplossingen, zodat de juiste ("no regret") maatregelen genomen worden en alvast ruimtelijke reserveringen vastgelegd kunnen worden. De resultaten van de verkenning van de mogelijke oplossingsrichtingen zijn in overzichtstabellen opgenomen. Daarin is voor iedere onderzochte oplossingsrichting opgenomen: het waterstandverlagend effect in m, een globale schatting van de investeringskosten in M€ en de efficiëntie van de maatregel in cm/M€. M.b.t. het vervolg van het project wordt er aanbevolen om het hoofdsysteem (IJsselmeer en IJssel) en de regionale systemen (Vecht en Meppelerdiep) apart te beschouwen. Dit is mogelijk doordat er niet veel wisselwerking tussen beide systemen is. Verder kan er gekeken worden naar combinaties van maatregelen.