Consolidatie of zeewaarts?

Abstract

De kust is een aantrekkelijk gebied om te wonen, te werken of te recreëren met hoge economische en natuurlijke waarde. Vooral in de kustplaatsen worden veel activiteiten verricht. Een deel van de bebouwing in de Nederlandse kustplaatsen ligt op of voor de waterkering, een gebied waar geen wettelijke veiligheidsnormen gehanteerd worden. Het bouwen in dit gebied is op eigen risico, maar is dankzij de aantrekkelijkheid door de ligging aan zee zeer populair. Door veranderingen in het klimaat (zeespiegelstijging en hogere stormintensiteiten) verschuiven de afslaglijnen (de lijn die aangeeft tot waar, bij de maatgevende storm kustafslag optreedt) landinwaarts. Zonder extra maatregelen komt er in de toekomst meer bebouwing in de afslagzone te liggen. Het risico (gedefinieerd als de kans op afslag maal het effect) neemt dus in de afslagzone toe. Door de aanwezigheid van toenemende belangen op en voor de waterkering worden maatregelen gezocht om de kans op afslag niet te laten toenemen. Voor deze maatregelen is een financiële investering nodig, maar ook ontstaan er baten. Door middel van een inventarisatie wordt inzicht verkregen in de kosten en baten van de maatregelen. De centrale vraag van dit onderzoek is: Wat zijn de maatschappelijke kosten en baten van de verschillende oplossingsalternatieven voor de kustafslag in de risicozone in kustplaatsen? In deze studie zijn twee alternatieven voor Scheveningen vergeleken met de huidige situatie. De uitgangspunten van de alternatieven zijn: - De huidige kans op afslag handhaven (consolideren) - De kans op afslag is gelijk aan die van het achterland (zeewaarts) Vertaald naar de maatregelen betekent dit dat in de huidige situatie (referentie) het huidige beleid (compenseren van zandverlies in de kustzone en daarmee het behouden van de veerkracht) wordt voortgezet. De maatregelen in het consolidatie alternatief bestaan uit het uitvoeren van extra zandsuppleties, naast de suppleties voor het handhaven van de Basiskustlijn (BKL). In het zeewaarts alternatief bestaan de maatregelen uit het aanleggen van strandhaken met daarbij de uitvoering van een megasuppletie. De veiligheid van het achterland is in dit onderzoek niet relevant. Om de voor- en nadelen van beide alternatieven te analyseren, is gebruik gemaakt van een multicriteria-analyse (MCA). Deze methode neemt zowel de kosten en baten die relatief eenvoudig in geld uit te drukken zijn als de kosten en baten die niet of zeer moeilijk in geld uit te drukken zijn, mee in de analyse. Er is gekozen voor een driedeling in methode van waardebepaling, namelijk: - Economisch (geld) - Sociaal-cultureel (gevoel) - Ecologie (groen) Alle effecten zijn inzichtelijk gemaakt. Aan de hand van een multicriteria-analyse is een afweging tussen de alternatieven gemaakt op basis van economische criteria, sociaal-culturele criteria en ecologische criteria. Uit de analyse blijkt dat het consolidatie alternatief positiever gewaardeerd wordt dan het zeewaarts alternatief. Aan de criteria zijn gewichten verbonden. Deze gewichten van de criteria kunnen van invloed zijn op de waardering van de alternatieven. Uit een gevoeligheidsanalyse (variatie met gewichten) blijkt dat het eindoordeel weinig gevoelig is voor de gewichtenverdeling. In het onderzoek zijn verschillende aannamen gedaan m.b.t. de selectie van de criteria, de invulling van de criteria, de beoordeling van de criteria en de weging (gewichten). De verschillende gevoeligheidsanalyses hebben inzicht gegeven in het effect van de onzekerheden. Er is een aantal onzekerheden (kwaliteitsimpuls aan toeristisch-recreatief product) van invloed op de beoordeling van de alternatieven. Dit onderzoek levert verder de volgende conclusies op: - Uit de economische kosten-baten analyse blijkt geen van de alternatieven een positieve netto contante waarde te hebben, m.a.w. de baten wegen niet op tegen de kosten. Het consolidatie alternatief heeft uit economisch oogpunt de minst negatieve netto contante waarde en heeft daarom de voorkeur boven het zeewaarts alternatief. Hoewel de baten-kosten ratio van het zeewaarts alternatief hoger is, zijn de kosten van het zeewaarts alternatief een factor 4 hoger. - Bij de bepaling van de economische kosten en baten is gerekend met veel onzekerheden. Er zijn aannamen gemaakt om bepaalde effecten te kunnen beoordelen. Uit de gevoeligheidsanalyse blijkt dat veranderingen in waarde voor een aantal aannamen effect hebben op de beoordeling van de alternatieven. -Uit de analyse van de sociaal-culturele dimensie blijkt het zeewaarts alternatief hoger gewaardeerd te worden dan het consolidatie alternatief. Deze hogere waardering wordt verklaard door meer ontwikkelingen (diversiteit recreatie) in het gebied. Hierbij zijn wel aannamen gedaan. Uit de gevoeligheidsanalyse blijkt dat alleen bij extreme gewichtstoekenning de aannamen effect kunnen hebben op de beoordeling tussen de alternatieven onderling. - De verstoring van het dynamisch karakter van de kustzone is sterk negatief door de maatregelen in het zeewaarts alternatief. Deze effecten overschaduwen alle mogelijk positieve effecten van het zeewaarts alternatief. Uit de analyse van de ecologische dimensie blijkt het consolidatie alternatief hoger te scoren (minder negatief) dan het zeewaarts alternatief. De voorkeur wordt gegeven aan het consolideren (handhaven van de afslaglijnen) op basis van de in dit rapport gemaakte keuzen. Meer onderzoek is noodzakelijk i.v.m. onzekerheden (criteria, beoordeling van de criteria en de weging) om de bevindingen van dit rapport beter te kunnen onderbouwen. Mogelijk leidt een andere invulling van de maatregelen in het zeewaarts alternatief tot andere uitkomsten. Dit onderzoek heeft zich beperkt tot invulling van het zeewaarts alternatief d.m.v. strandhaken en een megasuppletie. Bij een implementatie van het consolidatie alternatief dient rekening gehouden te worden met de negatieve netto contante waarde. Economisch gezien is het project verliesgevend.