Van Rouwbericht naar Geboortekaartje

Abstract

Grootschalige en allesomvattende modellen zullen, net als dinosauriërs, uitsterven. Aldus Douglas Lee in zijn meer dan 40 jaar geleden verschenen “Requiem of Large Scale Urban Models” (Lee, 1973). Lee’s paper is uitgegroeid tot een klassieker. Het wordt nog steeds vaak aangehaald om het structurele falen van computermodellen in planvorming te illustreren. In dit artikel onderzoeken wij op basis van empirische ervaringen in Nederland en diverse inzichten uit de literatuur in welke mate Lee’s rouwbericht nog steeds van toepassing is. We evalueren hiertoe zijn zeven ‘zonden’ vanuit het perspectief van 1973 en 2014. Een aantal problemen hiervan zijn inmiddels opgelost, andere zijn nog steeds uiterst relevant. Zo is er tegenwoordig bijvoorbeeld veel meer data beschikbaar en is de beschikbaarheid van integrale en microscopische modellen sterk verbeterd. Aan de andere kant zijn veel problemen nog steeds niet opgelost: we kunnen nog steeds niet goed omgaan met complexiteit en computermodellen zijn nog te vaak leidend in plaats van ondersteunend. We besluiten het paper met een pleidooi voor het verleggen van de focus op de eigenschappen van de modellen, naar het proces waarin ze zijn ingebed. Dit doen we aan de hand van zeven wensen: omarming van onwetendheid, transparantie, externe controle, borging zachte waarden, benut nieuwe technologie, een gestructureerde dialoog en een open debat.