Risico-analyse in de GWW-sector

Abstract

De kwaliteit van planning neemt toe met de afname van het verschil tussen werkelijk projectverloop en opgesteld plan. Het plannen van infrastructuurprojecten met als doel het verloop in de tijd en de einddatum te leren kennen is een riskante onderneming. De praktijk leert dat het werkelijk verloop en de werkelijke einddatum zelden exact overeenkomen met het voorgenomen plan. Om de kwaliteit van de planning te waarborgen is het van wezenlijk belang om bij het plannen van infrastructuurprojecten rekening te houden met tal van onzekerheden. Het onderzoek "Risico-analyse in de GWW-sector" beoogt een bijdrage te leveren aan het optimaliseren en rationaliseren van de voorbereiding van projecten in de Grond-, Weg- en Waterbouwsector (GWW). Het doel van het onderzoek was een praktisch toepasbaar risico-analyse rekenmodel voor PRC management-consultants te ontwikkelen, een zogenaamd Decision Support System, waarmee het plannen van toekomstige droge infrastructuurprojecten inzichtelijk en betrouwbaar wordt. Hiertoe is, gedurende een periode van vier maanden binnen het Projecten Bureau Schiphol, ondersteunend meegewerkt aan het plannen van diverse concrete uitbreidingsprojecten. Parallel hieraan is onderzoek gedaan naar de behoefte aan en de vorm van het te ontwikkelen risico-analyse model. Deze eisen, wensen en opgedane ervaring zijn mede aan de hand van bevindingen uit de literatuur (betreffende de kennisdomeinen planning en risico-analyse) gesynthetiseerd tot invloedsparameters van het kwantitatief rekenmodel. Deze invloedsparameters (onzekerheden) zijn geïmplementeerd in de vorm van een simulatie-programma "PROBABILISTIC TIMEESTIMATOR". Dit simulatie-programma is met goed gevolg getest op bekende voorbeelden en vervolgens toegepast op een concreet project voor de luchthaven Schiphol, namelijk "Diverse Werken Zwanenburgbaan". In de studie naar het kwantitatief rekenmodel is de aandacht voornamelijk uitgegaan naar de fase van uitvoering van een willekeurig droog infrastructuurproject en het projectbeheersaspect (uitvoerings)tijd. Wel is een eerste aanzet gegeven om deze gecombineerde methode te kunnen inzetten voor zowel andere fasen van het project als overige projectbeheersaspecten (o.a. geld en kwaliteit). De werking van dit kwantitatieve rekenmodel is gebaseerd op het meenemen van twee soorten onzekerheden in de tijdsraming. Ten eerste betreft dit normale onzekerheden zoals die bij ieder willekeurig GWW-project van enig formaat worden waargenomen. Deze normale onzekerheden komen voornamelijk tot uiting in de vorm van spreidingen in hoeveelheden te verwerken materiaal en voorgenomen produkties. Ten tweede houdt de rekenmethode bij het ramen van de uitvoeringsduur expliciet rekening met het optreden van diverse bijzondere gebeurtenissen. Deze bijzondere gebeurtenissen, onder andere voorkomend als calamiteiten, leiden tot vertragingen en verstoringen van het bouwproces. Met behulp van simulatie kunnen de vastgestelde zekerheden en eerder genoemde onzekerheden worden gecombineerd tot een marge rond de uitvoeringsduur van een project. Het simulatie-programma PTE maakt de tijdsgrenzen waarbinnen de uitvoeringsduur zal liggen helder en geeft tegelijkertijd de mogelijkheid de berekende uitvoeringsduur te koppelen aan de kans van overschrijding. Daarnaast geeft dit programma het pad (of lees paden) aan dat de grootste kans van optreden heeft en daarom in de praktijk waarschijnlijk het meest maatgevend (kritiek) zal zijn. Verder duidt de simulatie het pad aan dat hoofdverantwoordelijk voor de spreiding van de bouwtijd moet worden geacht. Ook kan er per pad een analyse worden gemaakt van de absolute en relatieve ernst van de activiteiten gelegen op dat pad. De 2 belangrijkste voordelen van deze kwantitatieve vorm van risico-analyse zijn: * ten eerste; de mogelijkheid om een planning te controleren, vast te stellen en af te leveren van hoge betrouwbaarheid (kwaliteitsborging). * ten tweede; de mogelijkheid om in de planning de absolute en relatieve ernst van de onzekerheden zowel per pad als per activiteit vast te stellen. Met deze gegevens kan een opdrachtgever onderbouwd beleidsmaatregelen treffen en kunnen onzekerheden in het tijdspad met de aannemer bespreekbaar worden gemaakt. De aannemer krijgt ook een betrouwbare indicatie van de riskante activiteiten en doeltreffende tegenmaatregelen.