Van verloren ruimte naar gevonden plek!!

Abstract

Het onderzoek is gestart om grip te krijgen op openbare ruimtes die niet goed functioneren. Het zijn ruimtes die gezien kunnen worden als zwarte gaten in en om de stad, waar bijna geen mensen gebruik van maken, maar wat soms wel waardevolle plekken kunnen zijn. Deze laag van informele ruimtes maken geen overtuigend deel uit van de formele structuur van pleinen, parken en straten. Deze constatering komt voort uit een aantal (inter)nationale casestudies. Met de eerste verkenning van verloren ruimtes zijn er verschillende casestudies van Amsterdam, Antwerpen en Barcelona beschreven. Deze onderzoeken omschrijven het effect die de transformaties van verloren ruimtes naar betekenisvolle ruimtes kan bereiken. De transformatie heeft tot doel een voetgangersvriendelijke stad met een hoge kwaliteit in de openbare ruimte. Uit het eerste deel van het rapport komt naar voren dat verloren ruimtes te maken hebben met in welke context/omgeving de plekken liggen en hoe de plekken gevormd zijn. Hiermee is in het tweede deel concreter ingegaan namelijk door het onderzoek naar welke stedenbouwkundige omgevingsfactoren invloed hebben op de betekenis van een openbare ruimte. Dit is gebaseerd op een uitgevoerd parken onderzoek wat in het studieprogramma van stedenbouw aan de TU-Delft wordt gegeven door Frank de Josselin de Jong. Deze factoren bestaan uit criteria zoals: is er genoeg draagvlak in de omgeving, liggen er concurrerende parken in de buurt, hoe is het park aangesloten op het wegennetwerk enz. In het tweede onderzoek komen de stedenbouwkundige ontwerpelementen van de plek zelf aan de orde met het parkenonderzoek in Barcelona. Er is vier maanden onderzoek gedaan naar ongeveer 50 parken en pleinen in Barcelona. Hierbij is geanalyseerd hoe de ruimtes zijn gevormd, ofwel uit welke ontwerpelementen zijn de parken en pleinen opgebouwd en waar haalt het park zijn kwaliteit vandaan. Als laatste onderzoek wordt er gebruik gemaakt van een algemene omschrijving over uit welke condities een betekenisvolle openbare ruimte bestaat. (PhD onderzoek van Miquel Mart Hieruit volgend is er samenstelling gemaakt van vier condities die zijn opgebouwd uit stedenbouwkundige ontwerpcriteria. Deze ruimtelijke condities bepalen of een ruimte verloren of betekenisvol is. Het gaat om de condities eenheid, toegankelijkheid, attractiviteit en positie in de stad die elk zijn opgebouwd uit verschillende elementen. Bijvoorbeeld eenheid komt voort uit de positionering van de wanden, beplanting, kunstobjecten en wordt er gekeken naar eenheid in materialen, bouwhoogtes enz. Deze condities worden uitgebreid beschreven in het derde deel van het onderzoek aan de hand van analyse voorbeelden van Barcelona en Rotterdam. Het vierde en laatste deel van het rapport, laat de toepassing zien van de vier analyse condities. Hierbij is een plan gemaakt voor de openbare ruimte van het centrum van Rotterdam. Hierbij wordt allereerst ingegaan op de liggende concept visie van de gemeente Rotterdam(verbonden stad) waarna aan de hand van de zogenoemde lijn-plek benadering een ontwerp is gemaakt voor het centrum. Hierbij wordt als uitgangspunt zes voetgangerslijnen opgepakt met daaraan gekoppeld verblijfsplekken. Er wordt voetgangerslijn (Westersingel) in zijn totaliteit uitgewerkt, waardoor een beeld wordt verkregen van de aanpak van verloren ruimtes. De andere voetgangerslijnen met de bijbehorende verblijfsruimtes worden gedeeltelijk besproken in de bijlage. Verder is het parkenonderzoek van Barcelona in de bijlage te vinden.