Belemmeringen en kansen op weg naar duurzaam woonzorgvastgoed in Nederland

Abstract

Zorginstellingen worden vanuit het Klimaatakkoord verplicht hun vastgoed energie-efficiënter te maken. Het vastgoed in de sector van de langdurige zorg is veelal verouderd en draagt in grote mate aan de CO2-uitstoot van de gebouwde omgeving. Het energie-efficiënter maken van deze vastgoedsector komt onvoldoende op gang om de CO2-reductie doelstellingen van 2030 en 2050 te behalen. Het onvermogen om het woonzorgvastgoed rendabel energie-efficiënter te maken wordt grotendeels verklaard doordat zorginstellingen onvoldoende weten waar te beginnen in de verduurzamingsopgave door een gebrek aan kennis en ervaring met verduurzaming. De doelstelling van dit onderzoek is om zorginstellingen te voorzien van ontwerpen die inzicht geven in de belemmeringen die de verduurzamingsopgave bemoeilijken en deze belemmeringen weg kunnen nemen. Uit dit onderzoek is gebleken dat zorginstellingen onvoldoende inzicht in de technische staat van hun zorgvastgoed hebben waardoor de opgave waar zij voor staan onduidelijk is. Niet alleen de instellingen zelf kampen met dit probleem maar ook de brancheorganisaties in de zorg en de overheid. Hierdoor wordt er onvoldoende passend beleid gevoerd op de verduurzaming van de vastgoedvoorraad.
Om deze reden moeten zorginstellingen zelf het voortouw gaan nemen in de opgave om hun vastgoed aan de eisen uit het Klimaatakkoord te laten voldoen. Er blijkt dat zorginstellingen om dit te kunnen doen met name behoefte hebben aan een gestructureerd plan van aanpak om beschikbare verduurzamingsmaatregelen in kaart te brengen en uit te kunnen voeren.
Het stroomdiagram is ontworpen om zorginstellingen deze structurele aanpak te bieden. Het stroomdiagram biedt inzicht in de barrières die zorginstellingen ervaren bij verduurzamende maatregelen. De ontwikkelde beleidsinstrumenten en aanbevelingen bieden ondersteuning bij deze maatregelen om zo de ervaren barrières te beslechten. Uit de evaluaties blijkt dat het stroomdiagram zorginstellingen inzicht biedt in het structureren van de activiteiten die zij moeten ondernemen om tot een duurzame vastgoedportefeuille te komen. Het verbeterd inzicht in de barrières én mogelijkheden om deze te beslechten helpt instellingen op weg bij het starten van de verduurzamingsopgave en bij het uitvoeren van energiebesparende maatregelen. Deze maatregelen moeten op deze wijze leiden tot een energie-efficiëntere vastgoedvoorraad voor zorginstellingen in Nederland. Voor vervolgonderzoek wordt als aanbeveling gedaan om de ontwikkelde maatregelen verder te testen met de vastgoed- en duurzaamheidsmanagers van zorginstellingen die nog geen stappen hebben ondernomen in de verduurzamingsopgave. Hiermee wordt duidelijk of het stroomdiagram ook ondersteuning biedt bij instellingen die nog geen plan van aanpak hebben voor het verduurzamen van hun vastgoed. Daarnaast wordt aanbevolen om meer onderzoek te doen naar de mogelijke financieringsmethoden voor energiebesparende maatregelen. Uit dit onderzoek blijkt dat er nog veel informatieasymmetrie is tussen financiers en zorginstellingen. Voor toekomstig onderzoek is het van belang om deskundigen op het gebied van financiering te raadplegen en zowel (bancaire) financiers als besluitnemers bij zorginstellingen te spreken.