Plek en Gebouw

Abstract

In de huidige maatschappij worden producten na hun levensduur als afval gezien. Er wordt met een zodanig hoge snelheid een grote hoeveelheid afval geproduceerd dat dit niet op een natuurlijke manier verwerkt kan worden. Dit resulteert in mogelijke schade voor het milieu en de gezondheid van mensen. Deze situatie vraagt om een nieuwe benadering van bouwen en ontwerpen. Afval moet niet meer beschouwd worden als afval, maar als grondstof. Overal waar afval geproduceerd wordt, liggen kansen voor lokaal hergebruik. Om ervoor te zorgen dat resten niet schadelijk zijn voor de stad, moeten naar nieuwe mogelijkheden gekeken worden om met resten om te gaan. Door te streven naar een circulaire economie kan hergebruik gestimuleerd worden.

Ontwerpers kunnen een belangrijke rol spelen bij een transitie van een lineaire naar een circulaire economie. Nu hergebruik een steeds belangrijkere rol begint te spelen, wordt er gezocht naar mogelijkheden om kringlopen te sluiten en een circulaire economie te stimuleren. Hierbij zijn voornamelijk technische vraagstukken in het geding waarbij het doel is om vraag en aanbod van bijvoorbeeld warmte of elektriciteit op elkaar af te stemmen. Voor ontwerpers komen technische vraagstukken in een ander kader te staan.

De transitie van een lineaire naar een circulaire economie vraagt om nieuwe werkwijzen. Om uiteindelijk een ontwerp te kunnen maken dat gebaseerd is op een circulaire economie wordt in deze scriptie een stappenplan aangedragen. Als onderdeel hiervan is een tool ontwikkeld waarmee reststromen met behulp van een tool in kaart gebracht worden, zodanig dat deze hergebruikt kunnen worden in een ontwerp. Het ontwerp dat voortvloeit uit deze scriptie moet aantonen dat het mogelijk is om een ontwerp te maken dat gebaseerd is op restproducten. Het doel van het ontwerp is om reststromen en -producten van verschillende functies met elkaar in verbinding te brengen, zodat de discrepantie tussen vraag en aanbod opgeheven kan worden. Om bewustwording van de mogelijkheden van hergebruik te stimuleren zal het te ontwerpen gebouw een publieke functie krijgen, die afhankelijk is van het soort resten dat uit de directe omgeving beschikbaar is.

De tool die in deze scriptie is ontworpen dient als hulpmiddel om uiteindelijk ontwerpvoorwaarden te formuleren voor het te ontwerpen gebouw. Vanuit meerdere mogelijkheden die op de locatie geboden worden voor een ontwerp, is de volgende ontwerpopgave geformuleerd:

Het creëren van een tweedehands materialenmarkt waarbij de lokale bevolking de materialen kan gebruiken om eigen initiatieven in de openbare ruimte te ontwikkelen.

Door het aangedragen stappenplan te volgen kon worden aangetoond dat vanuit het stedelijk metabolisme ontwerpvoorwaarden voor een gebouw geformuleerd kunnen worden. Hierbij wordt gebruik gemaakt van restproducten uit de omgeving die anders als afval gezien zouden worden. Voor het te ontwerpen gebouw vormen deze restproducten nieuwe mogelijkheden om de omgeving te verbeteren. Op deze manier dienen de restproducten weer als grondstof en is van afval geen sprake. Door de materialen binnen gesloten kringlopen te houden zal de stad op deze locatie meer functioneren als een natuurlijk ecosysteem. Het beoogde ontwerp maakt van de restproducten iets positiefs waar de omgeving van kan profiteren. Door op meerdere plaatsen in de stad naar synergieën te zoeken, waarmee restproducten een nieuw doel kunnen dienen, kan de hele stad minder afhankelijk worden van import van materiaal.